31 Mart 2024 Yerel Seçimleri, partilerin Türkiye genelindeki oy dağılımı açısından da unutulmayacak bir seçim olarak tarihe geçti.

En son 5 Haziran 1977 yılında yapılan Milletvekili Seçimi ve 11 Aralık 1977 yılında yapılan Yerel Seçimler’de Bülent Ecevit liderliğinde 1. parti olan CHP, tam 47 yıl aradan sonra 31 Mart 2024 Yerel Seçimleri’nde bu sefer Özgür Özel liderliğinde 1. parti olarak dikkatleri üzerine çekti.

5 Haziran 1977 yılında yapılan Milletvekili Seçimleri’nde 41,38 oy oranı ile Bülent Ecevit liderliğindeki Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), o seçimde 1. olmasına ve 213 Milletvekili kazanmasına rağmen tek başına iktidara gelememiş ve Necmettin Erbakan liderliğindeki Milli Selamet Partisi ile koalisyon kurmuştu.

11 Aralık 1977 yılında yapılan Yerel Seçimler’de ise 41,80 oy alan CHP, 707 Belediye Başkanlığı kazanmıştı.

47 YIL SONRA GELEN BÜYÜK ZAFER!

1980 askeri darbesinden sonra birçok siyasi partiyle birlikte kapatma cezasına çarptırılan Cumhuriyet Halk Partisi, 9 Eylül 1992’de Türkiye’nin çok partili siyasi yaşama tekrar dönmesinden sonra siyasi faaliyetlerine kaldığı yerden devam etti.

2000’li yıllara kadar herhangi büyük bir başarısı olmayan CHP, 2001’de AK Parti’nin kurulması ve 2002’de tek başına iktidara gelmesi ile kendisini yeni bir siyasi yarışın içinde buldu.

Dönemin siyasi rüzgarını arkasına alan AK Parti lideri Recep Tayyip Erdoğan, seçimlerde kazandığı ezici üstünlüklerle ve TBMM’de kazandığı Milletvekili sayısı ile uzun yıllar Başbakanlık görevinde bulunurken, CHP liderleri sürekli muhalefet pozisyonunda yer almak zorunda kaldılar.

Geride kalan 22 yıllık süreçte bütün seçimleri AK Parti kazanırken, CHP sürekli olarak %25 civarındaki oy bandına sıkıştı. Siyasi arenada CHP’den bahsederken; ‘%25’lik kesim’ sözcüğü Cumhuriyet Halk Partisi ile birlikte söylenir oldu.

2024’DE NE DEĞİŞTİ?

AK Parti’ye karşı üst üste seçimler kaybeden ve %25’i bir türlü geçemeyen CHP, 31 Mart 2024 tarihinde yapılan Yerel Seçimler’de tüm Türkiye kamuoyunu şaşkına çevirdi ve bazı kesimler; ‘Küllerinden yeniden doğdu’ ifadelerini kullandı.

1977 yıllarında yapılan 2 seçime bakıldığında oradaki oy oranlarının altında da kalsa CHP, 31 Mart seçim sonuçlarına bakıldığında Türkiye genelinde 1. Parti olmayı başardı. %37,76 oy oranıyla birinci olan CHP’yi, ezeli rakibi AK Parti %35,48 oy oranı ile takip ediyor. Bu oy oranlarına göre CHP 17 milyon 385 bin 867 oy aldı. AK Parti ise kendi tarihinde ilk defa CHP’nin gerisinde kalarak 16 milyon 339 bin 297 oy aldı.

YENİDEN REFAH PARTİSİ DİKKAT ÇEKTİ

31 Mart Yerel Seçimleri’nin bir başka dikkat çekici partisi ise Yeniden Refah Partisi oldu. 23 Kasım 2018 tarihinde kurulan ve kuruluş tarihi açısından Türkiye’nin en genç partisi olan Yeniden Refah Partisi, Milli Görüş geleneğinden gelen kökleri ile kısa sürede bir çok siyasi partiyi geride bırakarak aldığı oy oranı ile 3. parti olmayı başardı.

En çok Saadet Partisi tarafından Milli Görüş oylarını bölmekle eleştirilen Yeniden Refah Partisi %06,19 oy oranı ile 2 milyon 851 bin 796 oy aldı. Saadet Partisi ise %01,09 oy oranı ile 503 bin 216 oy alabildi ve 8. oldu.

Yeniden Refah Partisi’nin geride bıraktığı partiler arasında kamuoyunda adından çok söz edilen ancak seçmende karşılığı olmayan partiler de var. İyi Parti, Deva Partisi ve Gelecek Partisi bunlardan sadece birkaçı. İyi Parti genel sıralamada 6. olurken, Deva Partisi 11. olabildi. Gelecek Partisi ise kendisine 22. sırada yer bulabildi. Bu 3 partinin toplam oyu ise 1 milyon 921 bin 128 oldu.

Yeniden Refah Partisi, Türkiye’nin köklü ideolojik partilerini de geride bıraktı. Türkiye 3.’sü olan Yeniden Refah Partisi’ni; 4. olan Dem Parti ve 5. olan MHP takip ediyor. Ayrıca 34 siyasi partinin katıldığı 31 Mart 2024 Yerel Seçimleri’nde 28 siyasi partinin her biri %02,00’nin altında oy aldılar.

CHP’YE SEÇİM KAZANDIRAN DIŞ ETKENLER VAR MI?

Kamuoyunda belki de en çok tartışmaya sebep olan durum; ‘Nasıl oldu da CHP seçimi kazandı?’ konusudur. Yıllarca %25 sınırında gezinen ve bir türlü oylarını artıramayan CHP, nasıl oldu da bu seçimde oylarını %12 artırarak %37’e ulaştı.

Bunun birinci faktörünün ekonomik sebepler olduğu söyleniyor. Özellikle hükümetin emeklilere verilen maaşlar konusunda yetersiz kalması fitili ateşledi. Ayrıca hayat pahalılığı ve enflasyon; düşük maaş alan kesimin belini büktü. Maaşların yetersizliğinin yanı sıra özellikle kiralardaki astronomik artışlar vatandaşların tepkisini çekti. Bir diğer konu ise akaryakıt fiyatları bir dönem 6-7 TL bandında gezen akaryakıt bugün itibari ile 45 TL seviyelerine geldi. Yolcu ve yük taşımacılığı yapan şoför esnafı, çaresiz bırakıldı. Kendi özel aracı olanlar da arabanın kontağını çevirmekten korkar oldu.

Bir diğer faktör ise AK Parti’nin, Yeniden Refah Partisi ile milletvekili seçiminde ittifak yapmasına rağmen, Belediye Başkanlığı seçiminde ittifak yapmaması oldu. Yeniden Refah Partisi Genel Başkanı Fatih Erbakan’ın, Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesi adaylıktan çekilmesi ve AK Parti ile MHP’nin de içinde olduğu Cumhur İttifak’ına katılması; Recep Tayyip Erdoğan’ın, Cumhurbaşkanlığı seçimini 2. turda kazanmasını sağlayan en önemli faktör oldu.

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kazandığı oyları, Belediye Başkanlığı seçimlerinde toplayamayan AK Parti; hedefindeki İstanbul ve Ankara’yı kazanamadığı gibi birçok İl’i de CHP’ye kaptırmış oldu.

2028’DE NELER OLACAK?

Seçmenlerin aklında 2 soru var. 1.’si CHP bu oy oranını koruyabilecek mi? 2.’si Yeniden Refah Partisi bu seçim başarısını devam ettirerek bir sonraki Cumhurbaşkanlığı seçiminde belirleyici olabilecek mi?

Haber: Fatma Bulduk Uğurlu – www.kerasushaber.net