Suni tohumlama uygulamalarının nicelik olarak yetersiz, iklime bağlı kış mevsiminin uzun, coğrafi şartlardan dolayı ulaşım imkanlarının güç olduğu ve jersey ırkının yaygın olarak yetiştirildiği, aralarında Giresun ilimizin de yer aldığı illerde; Tarım ve Orman Bakanlığımız tarafından 2021 yılı itibariyle uygulamaya konulan "Etçi ve Kombine Irkların Suni Tohumlama Uygulamaları ile Yaygınlaştırılması Projesi (ETKİYAP)" kapsamında, 2023 yılında da ilimiz genelinde İl Tarım ve Orman Müdürlüğümüz ile protokol imzalayan 36 serbest veteriner hekim uygulayıcıyla birlikte suni tohumlama hizmetine devam edilmektedir.
Projeden temin edilen simental, montofon, angus ve şarole ırkı boğaların spermaları ile Amerikan jerseyi boğaların cinsiyeti belirlenmiş dişi spermaları kullanılmak suretiyle 2023 yılının ilk altı aylık döneminde ETKİYAP Projesi kapsamında 4 bin 988 başı etçi-kombine ırk ve bin 115 başı jersey ırkı olmak üzere 6 bin 103 baş sığır cinsi hayvana suni tohumlama uygulaması yapılmıştır. Proje başladığından bu yana geçen süre zarfında ise 5 bin 730 başı etçi-kombine ırk ve 2.611 başı jersey ırkı olmak üzere toplam 8 bin 341 baş sığır cinsi hayvana suni tohumlama hizmeti verilmiştir.
ETKİYAP ile birlikte; etçi ve kombine ırk boğaların spermaları ile suni tohumlama uygulamalarının yaygınlaştırılarak kırmızı et üretiminde, canlı ağırlık ve karkas randımanında artış sağlanması ile yetiştiricilerin birim hayvandan elde ettikleri gelirlerin artırılmasının yanı sıra jersey ırkı boğaların cinsiyeti belirlenmiş dişi spermaları ile jersey ırkı popülasyonunun korunarak ıslahına devam edilmesi de amaçlanmıştır.
Jersey ırkı, sütçü sığır ırklarının en yüksek süt yağı oranına sahip ve en ufak yapılısı olmakla birlikte ilimiz ve bölgemize uyum sağlamış bir ırktır. Jerseylerin erkek buzağıları, yaşamlarının ilk dönemlerinde canlı ağırlık artışlarının az olması sebebiyle süt danası eti ya da genç sığır besisi için uygun değildir. Bu yüzden jerseylerden dişi buzağı alınması ve bu buzağıların anaç materyal olarak yetiştirilmesi, ETKİYAP projesinde kullanılan cinsiyeti belli (dişi) spermalara ayrı bir değer katmaktadır. Ayrıca jerseylerin fiziki yapısını da geliştirmek için daha iri yapılı olan Amerikan jerseyleri tercih edilmektedir.
ETKİYAP Projesi ile cinsiyeti belli (dişi) jersey spermalar kullanılarak yapılan suni tohumlamalardan doğan jersey buzağıların dişi cinsiyette dünyaya gelmesi yetiştiricilerimizi ayrıca memnun etmektedir.
Projeye 2023 yılı sonuna kadar devam edilecek olup, proje kapsamında doğan dişi jersey buzağıların damızlık materyal olarak kullanılmaya başlamasıyla birlikte ilimizin jersey ırkı damızlık düve temin edilebilen bir merkez haline gelmesi hedeflenmektedir.
Giresun İl Tarım ve Orman Müdürlüğü
