Dünyada çok az sayıdaki ülkede adını bile hiç duymadığımız farklı spor dalları daha popüler iken Türkiye dahil dünyadaki birçok ülkede en popüler spor dalı olan futbol ön plana çıkıyor.
Takım sporları içinde kuralları çok eski tarihlere uzanan futbolun M.Ö. 300-200 yıllarında Çin’de ortaya çıkan ve günümüzdeki futbolla benzerlikler taşıyan Cuju, oynanış bakımından futbola benzeyen ilk oyun olarak kabul edilmektedir. Yıllar boyunca dünyanın farklı yerlerinde futbola benzeyen oyunlar oynansa da modern futbol kuralları ilk olarak 1863 yılında İngiltere’de kurulan Futbol Birliği tarafından sistemleştirilmiş olup günümüze kadar birçok değişikliğe uğramıştır.
Basketbolun ilk çıkış tarihi olarak da 1891 yılı kabul edilir. Voleybolun ilk çıkış tarihi ise 1895 yılı olarak kayıtlara geçmiştir.
Modern tarih anlamında futbol, basketbol ve voleybolun ilk çıkış tarihleri birbirine yakın da olsa insanlar yıllar içinde futbola yoğun ilgi göstermiş ve futbol dünyanın en popüler spor dalı olarak milyonlarca insanı etkisi altına almıştır.
TÜRKİYE’DEKİ POPÜLER SPOR KÜLTÜRÜ
Dünyadaki popüler spor kültürü ister istemez Türk halkını da yakından etkilemiştir. Osmanlı’nın son dönemlerinde İstanbul’da yaşayan azınlık Hristiyan toplumlar arasında ilk defa futbol oynanmaya başlanmıştır. İstanbul’da yaşayan azınlık Hristiyan toplumlar arasında oynanan futbolu seyreden Osmanlı vatandaşı olan Türk’ler zaman içinde kendileri de futbol oynayarak ve spor kulüpleri kurarak futbola ilk adımlarını atmışlardı.
Günümüzde çok sayıda taraftara sahip olan İstanbul’un 3 büyük spor kulübü olan Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray o dönemde kurulmuş spor kulüpleridir ve bu kulüplerin ilk faaliyet gösterdiği spor branşı ise futbol olmuştur. Bu 3 spor kulübünün işgal kuvvetlerinin takımlarına karşı almış olduğu galibiyetler İstiklal Savaşı döneminde halka moral vermiş ve futbolun Anadolu topraklarında popüler olmasını sağlamıştır.
FUTBOL TARAFTARLIĞI
Türkiye’de futbol zaman içinde o kadar popüler olmuş ve spor kulüpleri o kadar büyük maddi imkanlara kavuşmuştur ki, İstanbul’un 3 büyük spor kulübü başta olmak üzere birçok spor kulübünde futbolcular profesyonel olarak kontratlar yaparken; basketbol ve voleybol branşlarındaki sporcular amatör olarak mücadele ettiler.
O yıllarda çocuklar sokak aralarında futbol maçları yaparken, yüksek ücret alan popüler futbolcuların formalarını giyerlerdi. 7’den 70’e çok büyük bir çoğunluk futbolla yatıp, futbolla kalkmaya başladı. Hatta bu durum o kadar ileri gitmişti ki, özellikle İstanbul takımları arasında oynanan derbi maçların öncesinde geceden battaniyesi ile stadın gişesinin önüne gidip uyuyan ve ertesi güne kadar gişe önünde bekleyip bilet alıp maça giren insanlar vardı. Günümüzde gelişen teknoloji ve bilet sistemleri ile bugün bu durumları görmemiz artık imkânsız.
PEKİ SPORTİF BAŞARI?
Türk halkının futbola olan yakın ilgisi ister istemez futbol dünyasını ekonomik olarak çok yüksek seviyelere çıkarttı. Geçmişten günümüze futbolcu ücretleri inanılmaz seviyelere çıktı. Günümüzde Süper Lig’deki bir futbolcunun 1 sezonda kazandığı para; bir işçinin ömür boyu çalışıp kazanacağı paradan, hatta emekli olduktan sonra aldığı emekli parasını da eklesek toplam alacağı paradan gene de daha fazla bir miktara tekabül ediyor.
Durum böyleyken Türkiye’de futbol anlamında kulüp ve Milli Takım düzeyinde ne tür başarılara imza attık? Ya da bir başka ifadeyle elle tutulur bir başarımız var mı?
DAĞ, FARE DOĞURDU
Türk futbolunda akılda kalan 2 büyük başarı dışında herhangi büyük bir başarıya imza atamadık. Bu başarılardan belki de en önemlisi Türk Milli Takımı olarak 2002 yılında düzenlenen Dünya Kupası’nda kazandığımız dünya 3.’lüğü olarak ön plana çıkıyor.
Bir diğeri ise 2000 yılında Galatasaray’ın Avrupa’nın 2 numaralı kupası olan UEFA Kupası’nı (günümüzdeki adı UEFA Avrupa Ligi) kazanması oldu. Bu başarı da Türk takımlarının kulüp düzeyindeki en büyük başarısı olarak tarihe geçerken, 2000 yılında kazanılan bu kupa geçen 25 yılın ardından Türk futbol tarihinde Avrupa kupalarında kazanılan ilk ve tek kupa olma özelliğini de devam ettiriyor.
Fenerbahçe ise, 2013 yılında UEFA Avrupa Ligi’ne yarı finalde veda ederek Galatasaray’ın kazandığı kupaya en çok yaklaşan tek Türk takımı oldu.
Galatasaray, 2001 ve 2013 yıllarında Avrupa’nın 1 numaralı kupası olan UEFA Şampiyonlar Ligi’nde çeyrek final oynarken, Fenerbahçe ise aynı organizasyonda 2008 yılında çeyrek finalde mücadele etti. Yani hiçbir Türk takımı bugüne kadar UEFA Şampiyonlar Ligi’nde yarı final oynama başarısına bile imza atamadı. Özetle söylemek gerekirse; maddi ve manevi bu kadar desteğe rağmen kazanılan başarılara baktığımızda ‘Dağ, Fare Doğurdu’ diyebiliriz.
TÜRKİYE’NİN BASKETBOLDAKİ BAŞARILARI
Futbolun aksine Türkiye, basketbolda oldukça başarılı bir ülke. 2002’den bu yana 2023 Basketbol Dünya Kupası hariç tüm Basketbol Dünya Kupası finallerinde boy gösteren Ay-Yıldızlı erkek basketbol ekibimiz 2010 yılında Türkiye’de düzenlenen Basketbol Dünya Kupası’nda 2. olarak gümüş madalyayı boynuna takmış ve tarihi bir başarıya imza atmıştı.
Avrupa Basketbol Şampiyonaları’nda da boy gösteren Basketbol Milli Takımı’mız 2001 yılında 2. olarak gümüş madalyayı boynuna takmış ve tarihi bir başarıya imza atmıştı.
Basketbol Kadın Milli Takımı’mız ise Avrupa Basketbol Şampiyonaları’nda başarılı mücadelelere imza atmıştır.
2011 yılında 2. olarak gümüş madalya kazanan Ay-Yıldızlı ekibimiz, 2013 yılında da 3. olarak bronz madalya kazandı.
Kulüp düzeyinde basketbol branşı sonuçlarına baktığımızda da oldukça başarılı sonuçları görüyoruz. Fenerbahçe 2016-2017 ve 2024-2025 sezonlarında Euroleague şampiyonu (futbolda Şampiyonlar Ligi şampiyonluğuna karşılık geliyor) olarak bu kupayı Türkiye’ye 2 kere getirmiştir. Ayrıca Anadolu Efes 2020-2021 ve 2021-2022 sezonlarında Euroleague şampiyonu olarak bu kupayı Türkiye’ye 2 kere getirmiştir.
Yani Türk kulüpleri futbolda Şampiyonlar Ligi’nde yarı final bile oynayamıyor ama basketbolda Avrupa’nın 1 numaralı kupasını 4 kere Türkiye’ye getirebiliyor. Bu başarıya bir de tersten bakalım. Türk kulüpleri Şampiyonlar Ligi’nde şampiyon olup kupayı 1 kere olsun Türkiye’ye getirmiş olsaydı, basketbolda gelen 4 kupadan daha fazla kıymetli olurdu ve kamuoyunda daha çok konuşulurdu.
Benzer başarıları kadın basketbolunda da görüyoruz. Avrupa’daki kadın basketbolunun en üst mücadelesi olan FIBA Avrupa Ligi’nde Fenerbahçe’nin 4 ve Galatasaray’ın 3 şampiyonluğu var. Yani Avrupa kadın basketbolunun 1 numaralı kupası tam tamına 7 kere Türkiye’ye geldi. Belki Türkiye’de birçok sporseverin bu başarıdan haberi bile yoktur!
TÜRKİYE’NİN VOLEYBOLDAKİ BAŞARILARI
Türkiye, voleybol branşında erkekler kategorisinde pek de başarılı olamazken; özellikle kadınlar kategorisinde hem Milli Takım ve kulüp düzeyinde belki de Dünya’nın ve Avrupa’nın en üst düzey voleybol oynayan takımlarına sahip bir ülke.
2003 yılındaki Avrupa Şampiyonası’nda 2. olarak gümüş madalya kazanan Voleybol Kadın Milli Takımımız, 2011 yılında 3. olarak bronz madalya kazandı. 2017 yılında tekrar 3. olarak bronz madalya kazanan Ay-Yıldızlı ekibimiz, 2019’da 2. olarak gümüş madalya, 2021 yılında 3. olarak bronz madalya ve son olarak da 2023 yılında 1. olarak şampiyonluğu ve kupayı Türkiye’ye getirmeyi başardılar.
Milletler Ligi’nde ise 2018’de 2. ve 2021’de 3. olan Ay-Yıldızlı ekibimiz 2023 yılında ise 1. olarak şampiyonluğu ve kupayı Türkiye’ye getirmeyi başardılar.
Türkiye’deki kadın voleyboluna kulüp düzeyinde baktığımızda Milli Takım’da olduğu gibi oldukça büyük başarıları görüyoruz. Voleybol Şampiyonlar Ligi kupası tam 8 kere Türkiye’ye geldi. Bu kupayı Vakıfbank 6, Fenerbahçe 1 ve Eczacıbaşı da 1 kere kazanarak müzesine götürdü.
Kadınlar Dünya Kulüpler Şampiyonası’nda da boy gösteren bayan voleybolcularımız bu arenada 7 kez şampiyonluğa ulaştı. Bu kupayı Vakıfbank 4, Eczacıbaşı 2 ve Fenerbahçe de 1 kere kazanarak müzesine götürdü.
AKILLARDAKİ SORU?…
Futbolda başarıya bu kadar çok hasret çekerken; basketbol ve voleybolda ise başarılar, madalyalar ve kupalar peş peşe gelirken akıllardaki soru şu olması lazım:
“Basketbol maçı mı , yoksa Voleybol maçı mı seyretsek?”
Çünkü futbolun seyredilecek bir tarafı kalmadı. Özellikle bariz hakem hataları ile Anadolu kulüplerine haksızlık yapılan Türkiye’de!…
Haber: Hakan Uğurlu – www.kerasushaber.net
