3 Kasım “Dünya Tek Sağlık Günü”
Tek Sağlık Günü (One Health Day) “Tek Sağlık Komisyonu, Tek Sağlık Girişimi ve Tek Sağlık Platformu” tarafından ortaklaşa koordine edilen ve dünyanın her tarafında aynı anda ses getirmek, konuya dikkat çekmek için her yıl 3 Kasım tarihinde düzenlenen bir gündür. Yerel, ulusal ve küresel düzeylerde insanlar, hayvanlar ve çevre bakımından ideal sağlık elde etmek için farklı disiplinlerin işbirliği içinde yürüttükleri çalışmadır.
Tek Sağlık konsepti; insan, hayvan ve çevre sağlığı üzerinde yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde bilim insanlarının işbirliği içerisinde çalışması, bilgi ve deneyim paylaşması ve bir ortak çabadır. Aynı zamanda Tek Sağlık; sağlık hizmetlerinde ortak düşünce felsefesidir de denilebilir. Günümüzde ‘Tek Sağlık’ konsepti WHO, OIE ve FAO gibi uluslararası örgütler tarafından benimsenmiş ve tüm ülkelere uygulanması tavsiye edilmektedir.
FAO/WHO Ortak Zoonotik Hastalıklar Uzmanlar Komitesi, 1967 yılında dünyada 150’den fazla bakteriyel, viral, paraziter ve fungal kaynaklı zoonotik hastalık bulunduğunu ve bu sayının 2000 yılında 200’ü aştığını bildirmiştir. İnsanlarda görülen infeksiyon hastalıklarının yaklaşık % 60’ının zoonotik olduğu ve bunların da % 75’inin yeni veya yeniden önem kazanan zoonotik hastalıklar olduğu, gıda kaynaklı hastalıkların % 90’ından fazlasının hayvansal gıdalardan kaynaklandığı dikkate alındığında, bu hastalıklarla etkin mücadelede beşeri ve veteriner hekimlerin birlikte çalışmalarının gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Dünyada sıkça görülen brusella,kuduz,şarbon,tüberküloz,salmonella,kist hidatik gibi hastalıkların yanı sıra son yıllarda gündeme gelen Ebola, SARS, BSE, Batı Nil Virüsü, Maymun Çiçeği, KKKA ve Kuş Gribi gibi zoonotik hastalıkların insan ölümleri yanında, toplumsal korkuya, küresel ticaretin bozulmasına ve büyük ekonomik kayıplara neden olduğu bilinmektedir.
Tek Sağlık konsepti, ülkemizde maalesef henüz emekleme aşamasında olup, gelişmiş ülkelerdeki gibi hedeflenen başarıya ulaşılabilmesi için şu hususların ivedilikle yerine getirilmesi önem arz etmektedir:
1-Tarım ve Orman Bakanlığı ile Sağlık Bakanlıkları arasında Tek Sağlık konseptine uygun etkin bir sistem oluşturulmalıdır. Bu amaçla her iki Bakanlık bünyesinde güçlü ve donanımlı bir; Veteriner Halk Sağlığı birimi kurulmalıdır. 2- Yılda birkaç kez veya sadece kriz anlarında toplandığı görülen Ulusal Zoonoz Komitesi daha etkin hale getirilmelidir. 3- Zoonotik hastalıklara ilişkin epidemiyolojik çalışmalar artırılmalı ve entegre bir veri tabanı oluşturulmadır. 4- Tıp ve Veteriner fakülteleri ile araştırma enstitüleri arasında Tek Sağlık konseptine yönelik açılımlar yapılmalı ve işbirliği geliştirilmelidir. 5- Kamuda sağlık personellerine yönelik yapılan özlük hakları (yıpranma payı, emekli maaşlarının iyileştirilmesi vb.) düzenlemelerinde, veteriner hekimleri ve yardımcı sağlık personelini dışlayan uygulamalardan kaçınılmalıdır.
3 Kasım Tek Sağlık Günü vesilesiyle tüm halkımıza sağlıklı günler diliyorum…
Hüseyin ÖZKAYA
Giresun Veteriner Hekimleri Odası Başkanı
