İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünün, fındıkta aflatoksin oluşumunu önlemek için dikkat edilecek hususlar ile ilgili açıklaması.
İl
Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünün, fındıkta aflatoksin oluşumunu
önlemek için dikkat edilecek hususlar ile ilgili açıklaması:FINDIKDA AFLATOKSİN OLUŞUMUNU ÖNLEMEK İÇİN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLARİlimiz
ve ülkemiz için önemli katma değer sağlayan fındığın önemli
problemlerinden birisi de fındıkta aflatoksin oluşumudur. Aflatoksinler;
kuvvetli zehir ve kanserojen etkiye sahip maddelerdir. İnsanlarda
karaciğer kanserine ve gen yapısında değişikliklere yol açar, vücudun
hormonal dengesini bozar, vücudun bağışıklık sistemin zayıflatır,
kısırlığa ve sakat doğumlara neden olur, vücudun gıdalardan faydalanma
oranını azaltır ve kemikleri zayıflatır, vücut direncini düşürerek
vücudu hastalıklara karşı dayanıksız hale getirir.İhracatımızın
sürdürülebilir olması, satış aşamasında sorun ile karşılaşmamamız ve
kendimizin tükettiği fındığın sağlıklı olması için üretimden tüketime
kadar her aşamada aflatoksin oluşumunu önlemeye yönelik çeşitli önlemler
alınması zorunludur. Bu önlemlerin başında fındık bahçelerinde
kültürel işlemler gelmektedir:Budama;
fındık bahçelerinde verim ve kaliteyi doğrudan etkilemektedir.
Budamada sonbaharda sık ve kuruyan dallar kesilmeli, fındık dallarının
her yönden güneş ışıklarından faydalanması ve hava sirkülasyonunun
oluşmasına imkan verilmesi gerekmektedir, İlkbaharda ise dip sürgünler
ve kar tarafında kırılan dallar temizlenip bahçeden uzaklaştırılmalıdır.
Böylece uygun budamayla, fındık bahçelerinde verim artışı sağlanmakta,
randıman artmakta, buruşukluk azalmakta ve bunlara bağlı olarak da
aflatoksin bulaşma riski azalmaktadır.Gübreleme;
eksik, yalnız azotlu gübre kullanımı verim düşüklüğüne ve buruşuk
fındık oluşumuna neden olmaktadır. Bunun sonucunda da aflatoksin oluşumu
kaçınılmazdır. Temmuz ayının 2. haftasında usulüne göre hem toprak hem
de yaprak numuneleri alarak analiz yaptırılmalı, çıkan sonuca göre
toprakta eksik olan besin elementine uygun gübreleme yapılmalıdır.
Unutulmamalıdır ki azot dal oluşumunu, potasyum meyve kalitesini, fosfor
ise döllenmeyi etkilemektedir. Ayrıca mikro elementlerin noksanlığına
da giderilmelidir. Böylece uygun gübreleme ile; fındık daneleri
irileşmekte, iç dolgunluk oranı artarak buruşukluk azalmakta ve birim
alandan alınan verim artmaktadır. Böylece bahçede aflatoksin bulaşma
riski azalmaktadır.Zirai Mücadele;
Fındık hastalık ve zararlıları ile mücadele, verimi ve kaliteyi
arttıran önemli bir uygulamadır. Özellikle fındık kurdu ve fındık yeşil
kokarcası zararlıları önemli derecede aflatoksin oluşumuna sebep
olmaktadır. Zirai mücadele konusunda Müdürlüğümüz tavsiyelerine mutlaka
uyulmalı, uygun mücadele metotlarıyla zararlıların zararının önüne
geçilerek, bunlardan kaynaklanan verim düşüklüğünün ve aflatoksin
oluşumunun önlenmesi gerekmektedir.Aflatoksin oluşumunun önlenmesindehasat ve harmanda dikkat edilecek hususlar:1- Fındık mutlaka resmi olarak ilan edilen tarihlerden önce toplanmamalı, hasat olgunluğuna ulaştıktan sonra toplanmalıdır.2- Hasat sırasında çeşitler birbirine karıştırılmamalı, erkenci ve geççi çeşitler ayrı ayrı hasat edilmelidir.3- Yere dökülen fındık bekletilmeden toplanmalıdır.4- Toplanan zuruflu fındıklar, çuvalda kızışmaya meydan vermeden en kısa zamanda harmana boşaltılmalıdır.5- Harmanda
ıslak zemin ve toprak üzerine fındık zurufu dökülmemeli, harman zemini
kuru olmalı, 10 cm den kalın serilmemeli ve sık sık karıştırılmalıdır.6- Yağışlı
durumlarda zurufun üzeri örtülmeli, örtü olarak kullanılacak
malzemenin zurufla teması engellenmelidir. Uzun süre zurufun üzeri
kapalı tutulmamalıdır.7- Ayarı iyi yapılmış, taneyi kırmayan, zuruftan ve yabancı maddeden iyi ayıran sağlam patoz kullanılmalıdır.8- Patozlanan fındık derhal kuru harmana serilmeli, dane fındıklar 3-4 saatte bir karıştırılarak iyice kuruması sağlanmalıdır.9- Kuruyan fındık vantilatörle ve elle seçilerek, içindeki boş, kırık, çürük fındıklar ve zuruf kalıntıları ayıklanmalıdır.10- Kuruyan iç fındığın nem oranı % 5 den fazla olmamalıdır.11- Kurumuş fındıkları sıcak halde çuvallama işlemi yapılmamalıdır. Çuvallama sabah erken veya akşam geç saatlerde yapılmalıdır.12- Kuruyan
fındıklar havalanmayı sağlayan jüt v.b. çuvallarda zemini tahta olan
bir depoda yüksek yığınlar oluşturmadan muhafaza edilmelidir.13- Çuvallanan fındıklar satışa sunulmayacaksa depolama yerleri için ambar zararlılarına karşı önlem alınmalıdır.Üreticilerimiz
bahsedilen hususlara dikkat ettikleri sürece fındıkta aflatoksin
oluşmasının önüne geçmiş olacaklardır. Böylelikle kaliteli, sağlıklı,
sürdürülebilir fındık üretimi gerçekleştirebileceklerdir.Üreticilerimiz konu hakkında daha geniş bilgiyi; İl ve İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüklerinden alabilirler.