NEVRUZ BAYRAMI
Nevruz sözcüğü Farsça ( nev ) ve ruz ( gün ) sözcüklerinin birleşmesinden meydana gelmiş olup; yeni gün anlamına gelmektedir. Eski İran takvimine göre yılın ilk günüdür ve güneşin koç burcuna girdiği ilkbaharın başlangıcı olarak bilinir.
Yaşadığı geniş coğrafyada doğa ve çevrenin uyanışının kutlandığı Nevruz Bayramı’nın Anadolu’da ve Türk kültürünün yayıldığı bölgelerde de son derece köklü ve zengin bir geçmişi vardır.
Gece ile gündüzün eşitlendiği 21 Mart’ta güneş, göçmen kuşlar gibi kuzey yarım küreye yönelir. 21 Mart ile birlikte havalar ısınmaya, karlar erimeye, ağaçlar çiçeklenmeye, toprak yeşermeye, göçmen kuşlar yuvalarına dönmeye başlar. Bu nedenle 21 Mart bütün varlıklar için uyanış, diriliş ve yaradılış günü kabul edilerek, Nevruz / Yenigün bayramı adıyla kutlanır.
Orta Asya da yaşayan Türkler, Anadolu Türkleri ve İranlıların yılbaşı olarak kabul ettikleri güne Nevruz adı verilir ki yeni gün anlamına gelir. Gece gündüzün eşit olduğu 21 Mart Miladi 22 Mart, Rumi 9 Mart gününe rastlamaktadır.
Anadolu’da Nevruz-i Sultani, Sultan Nevruz, Navrız, Mart Dokuzu gibi adlarla da anılan Nevruz farklı yörelerde değişik biçimlerde kutlanır.
Osmanlı Devleti zamanında Nevruz gününe özel bir önem verilmiştir. Padişahlara Nevruz günleri ağaçların yeşermesi, çiçeklerin açması, havanın ısınması gibi konulara yer verilen “ nevruziye” adı verilen kasideler sunulurdu. Nevruz günü Âdem’in yaratıldığı, Nuh’un gemisinin karayı bulduğu, Hz. Ali’nin doğduğu, halife olduğu anlatılırdı.
Doğu Anadolu halkı için sadece Nevruz günü değil, Nevruz gecesi de kutsallık taşımaktadır. Bu gece canlı cansız bütün varlıkların Tanrı’ya secde ettiğine inanılır, o gün herkesin bir yıllık kısmeti ve geleceği belirlenir.
Nevruzla ilgili geleneklerden biri de “Mart İpliği “ adı verilen uygulamadır.21 Mart’tan itibaren ısınmaya başlayan havalar nedeniyle ağaçların güneşten etkilenmemesi için bez bağlanır. Giresun’ da uygulanmakta olan ”Mart Bozumu “ adı verilen gelenek de Nevruzla ilgili önemli geleneklerden biridir. Mart bozumunda akarsulardan alınıp getirilen su evlere serpilir. Ayağı uğurlu bir misafirin gelmesi ve “ martınızı bozuyorum” demesi beklenir.
Nevruz İç Anadolu Bölgesi’nde “Mart dokuzu” olarak bilinmektedir. 21 Mart günü sabah erken kalkılır, mezarlık ziyareti yapılır, niyet tutulur. Nevruz günü ziyaretler esnasında çeşitli yemeklerden oluşan sofralar hazırlanır, oyunlar oynanır, eğlenceler düzenlenir. Boyalı yumurtalar yenir ve büyük ateşler yakılır. Her toplumun kendine özgü nedenlerle kutladığı Nevruz, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan, Tataristan, Uygur Bölgesi, Anadolu ve Balkanlarda geleneksel kutlamalarla canlılığını günümüzde de sürdürmektedir.
Ayrıca Nevruz’un kuzey yarım kürede yaşayan bütün toplumların yerel renk ve inançlarda ufak farklılıklara rağmen paylaşılan en eski mevsimlik bayram olmasından hareketle 2009 yılında Türkiye, Azerbaycan, Hindistan, İran, Kırgızistan, Pakistan ve Özbekistan’ın ortak olarak hazırladıkları “Nevruz” temalı Kültürel Miras Unsuru UNESCO tarafından insanlığın Somut Olmayan Kültürel Miras Temsili listesine çoklu kültür mirası olarak kayıt edilmiştir. Nevruz bu ülkelerin dışında Türk dünyasındaki ülkeler ile kuzey yarım küredeki diğer ülkelerde de coşkuyla kutlanmaktadır.
./.
İlimizde 21 Mart 2010 Pazar Günü;
Saat: 11.30’da
Saygı Duruşu ve İstiklal Marşı Açılış ve Protokol Konuşmaları Örs Üzerinde Demir Dövme Töreni Nevruz Ateşinin Yakılması Pilav İkramı. Nevruz Konseri 22 Mart Pazartesi Günü;
Giresun Fen Lisesi Bahçesinde Fidan Dikimi
Saat 10.00’da
( İl Çevre ve Orman Müdürlüğü İşbirliğiyle )
Kamuoyuna duyurulur.
İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü