Van'da 23 Ekim 2011'de meydana gelen depremin ardından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, Edremit İlçesinde belirlenen yeni yerleşim yerinde yapılan afet konutlarının yükseldiği bölgede, yeni bir fay hattının bulunduğu anlaşıldı. Zeminin yapılaşmaya uygun olup olmadığının belirlendiği jeolojik ve jeoteknik raporlar tam olarak hazırlanmadan çevre planlaması yapılarak temelleri atılan ve Ağustos ayında hak sahiplerine teslim edilmesi planlanan 5600 konut için bugüne kadar yapılan bütün harcamalar ve planlamalar yok sayılarak, bölge yeniden alınacaktır.
Konuyla ilgili olarak 12 Temmuz 2012 Tarihli Yurt Gazetesi' nde yer alan habere göre: Belirlenen yeni yerleşime uygunluk haritaları hazırlandı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürü Mehmet Ali Kahraman imzasını taşıyan yeni haritalar ilgili kurumlara gönderilerek, önceki onaylı haritaların Bakanlığa devlet geleneğinde görülmedik bir şekilde iadesi istendi. Gönderilen yeni haritaların yerleşime uygunluk durumunun esas alınması istendi.
" Jeologların fay hattında yer alıyor diye imara karşı çıktığı alanların, imara açılması yeni değil. Daha önce de Erzincan ve Adapazarı'nda yayınlanan kararnameler ile benzer harita değişikliklerine gidilmişti. Yine Marmara Depremi'nden sonra Tuzla Belediyesi, ilçe sınırlarında kalan fay hatlarının belirlenmesi için mühendislik firmalarına jeolojik raporlar hazırlattığı iddia edilmişti. İddiaya göre, arsasına inşaat yapmak isteyen bazı kişiler, mühendislik şirketiyle anlaşarak para karşılığı yeni bir rapor hazırlatmıştı. Raporda, fayların yerlerinin değiştirildiği ve aktif olan fayların " ölü fay " olarak kayıtlara geçirildiği önesürülmüştü. İnşaat izni anlamına gelen yeni raporun Bayındırlık Bakanlığı Afet İşleri Daire Başkanlığı tarafından da onaylanmasının ardından Tuzla Belediyesi'nin isteyen herkese inşaat ruhsatı vermeye başladığı da öne sürülmüştü ".
Konuyla ilgili " memurlar.net " başta olmak üzere basın organlarına açıklamalarda bulunan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürü Mehmet Ali Kahraman, fayın her iki tarafına 200 metrelik tamponlama yaptıklarını ve burayı yerleşime kapattıklarını söyledi. Ayrıca Van'ın yerleşim uygunluk haritasının tamamlandığını belirten Kahraman, Toprakkale bölgesinde de bazı bölgelerin kaya düşmesi nedeniyle yerleşime uygun olmadığının belirlendiğini ifade etti.
Konuyla ilgili olarak açıklamalarda bulunan TOKİ Müşavir firma yetkilisi Hüseyin Canpolat ise : " fayın belirlenmesinin ardından çalışmalara başlayıp güvenlik önlemlerini aldıklarını söyledi ".
Konuya açıklama getirmek isteyen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürü Mehmet Ali Kahraman'ın özrü kabahatinden büyüktür. Zira jeolojik ve jeoteknik raporlar planlama ve temel atma işlemlerinden önce hazırlanarak onaylanır. Temel atma işlemi zeminin jeolojik ve jeoteknik raporlardaki durumuna bakılarak yapılır.
Fayın belirlenmesinin ardından çalışmalara başlayıp güvenlik önlemlerini aldıklarını söyleyen inşaatı yapan firma yetkilisine soruyorum : Fayın zeminine fora kazık mı çaktınız, beton mu enjekte ettiniz, yoksa güvenlikteki kastınız yangın sistemi mi kurmak. Kaldı ki depreme duyarlı olan herkes bilir ki, aktif fay için alınabilecek bir tek güvenlik önlemi vardır, oda bölgeyi her türlü yapılaşmaya kapatmaktır.
Hepimiz biliyoruz ki Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bünyesinde defaatle deprem yaşamış deneyim sahibi, yetkin ve yeterli sayıda jeoloji mühendisi var. Ne yazıkki zeminle ilgili onay mercilerinde yetkili, hiç bir jeoloji mühendisi yoktur. Yapılan nedir biliyor musunuz? Noroloji hastasına ortopediden rapor vermektir.
Olsun be, biz bunlara alışığız. Baraj yapımı için Yusufeli İlçesinin taşınacağı yeni yerleşim yeri milyonlarca harcamalardan sonra, zeminin bozuk olması nedeniyle terk edilmiş, hatta boşa giden devasa harcamaların hesabını soran bile olmamıştı.
Fakat gözden kaçırdığımız bir nokta var ki, her fırsatta hedeflediğimizi ifade ettiğimiz ileri demokrasilerde, böyle sorumsuzluklarda istifa müessesesi çalıştırılır.
Ali Zafer TOPŞİR
.